Δειγματοληψία

(Επιλογής)

Διάρκεια: 3 ώρες για 13 εβδομάδες [ECTS: 4]

Περίγραμμα του μαθήματος

Το μάθημα αποσκοπεί στην εξοικείωση του φοιτητή με (α) τις αρχές που διέπουν κάθε τεχνική δειγματοληψίας ώστε να είναι σε θέση να κρίνει ποια είναι η καταλληλότερη ανάλογα με τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά του ερευνώμενου πληθυσμού και (β) με τη μεθοδολογία γενίκευσης (εκτιμήσεις, διαστήματα εμπιστοσύνης) για κάθε τεχνική από το δείγμα στον εκάστοτε πεπερασμένο πληθυσμό

1. ΒΑΣΙΚΕΣ ΕΝΝΟΙΕΣ ΔΕΙΓΜΑΤΟΛΗΨΙΑΣ: Στατιστική μονάδα, Πληθυσμός, Μεταβλητή, Στατιστικές παράμετροι, Απογραφές, Δειγματοληπτικές έρευνες, Πλεονεκτήματα, μειονεκτήματα δειγματοληπτικών ερευνών, Δειγματοληπτική μονάδα, Δειγματοληπτικό πλαίσιο, Τυχαία και μη τυχαία δειγματοληψία, Δειγματοληπτικά και μη δειγματοληπτικά σφάλματα, Αιτίες ύπαρξης μη δειγματοληπτικών σφαλμάτων.
2. ΑΠΛΗ ΤΥΧΑΙΑ ΔΕΙΓΜΑΤΟΛΗΨΙΑ: Ορισμοί και συμβολισμοί, Επιλογή τυχαίου δείγματος, Μέθοδος των τυχαίων αριθμών, Εκτιμήσεις από τα στοιχεία του δείγματος, Προσδιορισμός μεγέθους του δείγματος, Εκτίμηση μέσων και πληθυσμιακών αθροισμάτων παρατηρήσεων υποπληθυσμών, εκτίμηση λόγου.
3. ΣΥΣΤΗΜΑΤΙΚΗ ΔΕΙΓΜΑΤΟΛΗΨΙΑ ΚΑΙ ΔΕΙΓΜΑΤΟΛΗΨΙΑ ΜΕ ΠΙΘΑΝΟΤΗΤΑ ΑΝΑΛΟΓΗ ΠΡΟΣ ΤΟ ΜΕΓΕΘΟΣ ΤΩΝ ΜΟΝΑΔΩΝ: Διαδικασία επιλογής δείγματος στη συστηματική δειγματοληψία, προϋποθέσεις εφαρμογής της συστηματικής δειγματοληψίας, Διαδικασία επιλογής δείγματος στη δειγματοληψία με πιθανότητα ανάλογη προς το μέγεθος των μονάδων, Εκτιμητής Hansen-Hurwitz.
4. ΣΤΡΩΜΑΤΟΠΟΙΗΜΕΝΗ ΤΥΧΑΙΑ ΔΕΙΓΜΑΤΟΛΗΨΙΑ: Λόγοι χρησιμοποίησης της στρωματοποιημένης τυχαίας δειγματοληψίας, Συμβολισμοί, Κατανομή δείγματος στα στρώματα, αναλογική κατανομή, άριστη κατανομή δείγματος, κατανομή Neyman, Εκτίμηση πληθυσμιακού μέσου, πληθυσμιακού αθροίσματος παρατηρήσεων, και πληθυσμιακού ποσοστού, Προσδιορισμός μεγέθους του δείγματος, εκτίμηση λόγου.
5. ΔΕΙΓΜΑΤΟΛΗΨΙΑ ΚΑΤΑ ΟΜΑΔΕΣ: Παραδείγματα και προϋποθέσεις εφαρμογής της δειγματοληψίας κατά ομάδες, Εκτίμηση πληθυσμιακού μέσου, πληθυσμιακού αθροίσματος παρατηρήσεων, και πληθυσμιακού ποσοστού, Προσδιορισμός μεγέθους του δείγματος, Δειγματοληψία κατά ομάδες συνδυαζόμενη με στρωματοποίηση.
6. ΔΙΣΤΑΔΙΑΚΗ ΔΕΙΓΜΑΤΟΛΗΨΙΑ: Συμβολισμοί, Εκτίμηση μέσου και πληθυσμιακού αθροίσματος παρατηρήσεων, Εκτίμηση ποσοστού, Προσδιορισμός μεγέθους δείγματος, Στρωματοποιημένη δισταδιακή δειγματοληψία.
7. ΜΗ ΑΝΤΑΠΟΚΡΙΣΗ: Μορφές μη ανταπόκρισης, Αντικατάσταση μη ανταποκρινομένων, Μέθοδοι ρύθμισης της μη ανταπόκρισης, Μέθοδοι σταθμικής ρύθμισης σε επίπεδο πληθυσμού και δείγματος, Μέθοδοι συμπερασματικής ρύθμισης.

Μαθησιακά αποτελέσματα

Με την επιτυχή ολοκλήρωση του μαθήματος ο φοιτητής/τρια θα είναι σε θέση:

• Να γνωρίζει και να κατανοεί βασικές στατιστικές έννοιες ώστε να είναι σε θέση να κάνει τη διάκριση μεταξύ Απογραφών και δειγματοληπτικών ερευνών, Αντιπροσωπευτικότητας και ακρίβειας δείγματος, Τυχαίας και μη τυχαίας δειγματοληψίας, Δειγματοληπτικών και μη δειγματοληπτικών σφαλμάτων, Δειγματοληψίας με και χωρίς επανατοποθέτηση.
• Να ορίζει με σαφήνεια την πληθυσμιακή/δειγματοληπτική μονάδα της έρευνας και να προσδιορίζει επακριβώς το είδος της μεταβλητής, ποσοτικής ή ποιοτικής, και τις στατιστικές παραμέτρους σε προβλήματα διεξαγωγής ερευνών στις οποίες απαιτείται γενίκευση αποτελεσμάτων από το δείγμα στον πληθυσμό.
• Κάτω από εναλλακτικά σχέδια δειγματοληψίας:
  
  • Να επιλέγει τις δειγματοληπτικές μονάδες,
  • Να υπολογίζει εκτιμήσεις από τα στοιχεία του δείγματος,
  • Να κατασκευάζει/αναλύει διαστήματα εμπιστοσύνης για πληθυσμιακούς μέσους, πληθυσμιακά αθροίσματα παρατηρήσεων, και πληθυσμιακά ποσο-στά,
  • Να προσδιορίζει το μέγεθος του δείγματος αναλόγως του σχεδίου δειγματο-ληψίας που θα χρησιμοποιηθεί και να αξιολογεί τη συνεισφορά των σχετικών παραγόντων όπως “επιθυμητός βαθμός ακρίβειας” “αριθμός και διακύμανση ερευνώμενων μεταβλητών” “προϋπολογισμός”, “διαθέσιμος χρόνος” στη διαδικασία αυτή.
• Να γνωρίζει και να εφαρμόζει εναλλακτικούς τρόπους επίλυσης του προβλήματος της μη ανταπόκρισης. Ειδικότερα:
  
  • Στη συστηματική δειγματοληψία να υπολογίζει το βήμα δειγματοληψίας, να προσδιορίζει το τυχαίο ξεκίνημα και να γνωρίζει υπό ποιές προϋποθέσεις μπορούν να χρησιμοποιηθούν οι τύποι της απλής τυχαίας δειγματοληψίας στη διαδικασία εκτιμήσεων κατασκευής και ανάλυσης των διαστημάτων εμπιστοσύνης,
  • Στη στρωματοποιημένη δειγματοληψία να γνωρίζει υπό ποιες προϋποθέσεις εφαρμόζονται οι διάφοροι τρόποι κατανομής του δείγματος στα επί μέρους στρώματα και πως βάσει του κάθε τρόπου κατανομής επιλέγεται το μέγεθος του δείγματος και διενεργείται η διαδικασία εκτίμησης, κατασκευής και ανάλυσης διαστημάτων εμπιστοσύνης,
  • Στη δειγματοληψία κατά ομάδες να αντιλαμβάνεται και να ορίζει με σαφήνεια τη διαφορά μεταξύ “αρχικής πληθυσμιακής μονάδας” και της “ομάδας” αναλόγως της ομαδοποίησης των πρώτων και να γνωρίζει πως θα διενεργείται η διαδικασία εκτίμησης, κατασκευής και ανάλυσης διαστημάτων εμπιστοσύνης στις περιπτώσεις όπου δεν είναι γνωστό το μέγεθος του αρχικού πληθυσμού.
• Να χρησιμοποιεί υπολογιστικά εργαλεία στατιστικής για την υλοποίηση των δειγματοληπτικών σχεδίων και για τους υπολογισμούς των τύπων της βιβλιογραφίας. Ειδικότερα, να χρησιμοποιεί συνδυαστικά ή αποκλειστικά:
  
  • Εξειδικευμένα πακέτα δειγματοληψίας στη γλώσσα υπολογιστικής στατιστικής R.
  • Υπολογιστικές τεχνικές στο στατιστικό πακέτο ΜΙΝΙΤΑΒ.