Εισαγωγή στο Δίκαιο

Διάρκεια: 3 ώρες για 13 εβδομάδες [ECTS: 5]

Περίγραμμα του μαθήματος

Το μάθημα στοχεύει στην εξοικείωση των φοιτητών με την έννοια και τις κατηγορίες του δικαίου, τον κανόνα δικαίου, την ερμηνεία του δικαίου, την έννοια του κράτους, την σχέση του δικαίου με την πολιτική, την οικονομία, την ιδέα της δικαιοσύνης και την ηθική. Ιδιαίτερη έμφαση θα δοθεί στην ανάλυση του Δημοσίου Δικαίου (Θεμελιώδη Δικαιώματα, Οργανωτικό Συνταγματικό Δίκαιο, Οργανωτικό και Ουσιαστικό Διοικητικό Δίκαιο) και στην σχέση των Οικονομικών Θεσμών και του Οικονομικού Συντάγματος με το Δημόσιο Δίκαιο.

Επιμέρους θεματικές ενότητες:

1. Δίκαιο. Θεμέλιο του Δικαίου. Δίκαιο και ιδέα της Δικαιοσύνης. Δίκαιο και Οικονομία. Δίκαιο και Ηθική. Δίκαιο και Πολιτική. Δικαιοπολιτική.
2. Ο κανόνας δικαίου. Η ερμηνεία του δικαίου. Εθνικό και Διεθνές Δίκαιο. Δημόσιο και Ιδιωτικό Δίκαιο. Ευρωπαϊκό Δίκαιο.
3. Συνταγματικό Δίκαιο. Συνταγματικό Δίκαιο των Δικαιωμάτων και Συνταγματικό Δίκαιο των εξουσιών. Το ισχύον ελληνικό Σύνταγμα. Θεμέλια του ελληνικού Συντάγματος. Πολίτευμα. Οργανωτικές βάσεις του Πολιτεύματος.
4. Τα θεμελιώδη δικαιώματα. Η ανθρώπινη αξιοπρέπεια. Μορφές ελευθερίας και ισότητας. Οικονομικά και κοινωνικά δικαιώματα.
5. Κράτος. Πολιτεία. Κρατικές εξουσίες. Η δημοκρατική αρχή. Κοινωνικό Κράτος Δικαίου. Διοικητικό Δίκαιο και Οικονομικοί Θεσμοί
6. Οι πηγές του δικαίου. Ο τυπικός νόμος. Η θέσπιση του τυπικού νόμου. Ουσιαστικοί νόμοι. Πράξεις νομοθετικού περιεχομένου. Κανονιστικές διοικητικές πράξεις. Το έθιμο. Η ιεραρχία των κανόνων δικαίου.
7. Οι κλάδοι του Δημοσίου Δικαίου. Η ανάλυση του Διοικητικού Δικαίου. Ουσιαστικό Διοικητικό Δίκαιο και Οργανωτικό Διοικητικό Δίκαιο. Γενικό και Ειδικό Διοικητικό Δίκαιο. Διοικητική Δικονομία.
8. Η αρχή της νομιμότητας. Η αρμοδιότητα. Οι διοικητικές πράξεις και τα άλλα διοικητικά έγγραφα. Η αρχή της χρηστής διοίκησης. Η αρχή της αναλογικότητας. Η αρχή της διαφάνειας. Η αρχή της αποτελεσματικότητας.
9. Ο διοικητικός και ο δικαστικός έλεγχος της διοικητικής δράσης. Ο έλεγχος της αντισυνταγματικότητας των νόμων.
10. Το Οικονομικό Σύνταγμα και οι Οικονομικοί Θεσμοί.
11. Διοικητικό ιδιωτικό δίκαιο. Οικονομικό Δίκαιο. Φορολογικό Δίκαιο. Δημοσιονομικό Δίκαιο.
12. Βασικές αρχές και βασικές έννοιες του Ιδιωτικού Δικαίου. Η αρχή της ελευθερίας.
13. Το Ποινικό Δίκαιο. Τα δικαστήρια. Η δίκη.

Μαθησιακά αποτελέσματα

Με την επιτυχή ολοκλήρωση του μαθήματος οι φοιτητές θα είναι σε θέση:

• Να γνωρίζουν την έννοια και τις κατηγορίες του δικαίου, τον κανόνα δικαίου, την ερμηνεία του δικαίου, την έννοια του κράτους, την σχέση του δικαίου με την πολιτική, την οικονομία, την ιδέα της δικαιοσύνης και την ηθική.
• Να γνωρίζουν την έννοια του Συντάγματος και την διάκριση σε Συνταγματικό Δίκαιο των Δικαιωμάτων και Συνταγματικό Δίκαιο των Εξουσιών.
• Να γνωρίζουν την σημασία των θεμελιωδών δικαιωμάτων στο νομικό σύστημα και να έχουν μια πολύ καλή γνώση των οικονομικών και των κοινωνικών δικαιωμάτων.
• Να γνωρίζουν τις πηγές του δικαίου και την ιεραρχία τους.
• Να κατανοούν τον κεντρικό ρόλο της δημοκρατικής αρχής και της αρχής του κοινωνικού κράτους δικαίου.
• Να γνωρίζουν τα βασικά στοιχεία του δημοσίου δικαίου αλλά και του ιδιωτικού δικαίου και του ποινικού δικαίου.
• Να είναι εξοικειωμένοι με το Οικονομικό Σύνταγμα, τους Οικονομικούς Θεσμούς, το Φορολογικό Δίκαιο και το Δημοσιονομικό Δίκαιο.