Διάρκεια: 3 ώρες για 13 εβδομάδες [ECTS: 5]

Περίγραμμα του μαθήματος

Σκοπός του μαθήματος είναι η ανάλυση και κατανόηση της σχέσης μεταξύ οικονομίας και χώρου, ή αλλιώς του τρόπου με τον οποίο η χωρική διάσταση επηρεάζει τα οικονομικά φαινόμενα και τη λειτουργία της οικονομίας. Οι στόχοι του μαθήματος περιλαμβάνουν την κατανόηση των αιτίων και των μηχανισμών που καθορίζουν την κατανομή των δραστηριοτήτων στον χώρο, την οικονομική συμπεριφορά και τη συγκέντρωση δραστηριοτήτων, τη διαμόρφωση των χρήσεων γης και την κατανομή τους στις δραστηριότητες, την εξειδίκευση και λειτουργία της περιφερειακής οικονομίας και τις δυνατότητες ανάπτυξής της, και τις ροές παραγωγικών συντελεστών μεταξύ των περιφερειών.   

• Εισαγωγή: Οικονομία και χώρος,  Η περιφερειακή επιστήμη.
• Θεωρία τόπου εγκατάστασης: Υποδείγματα θέσης-παραγωγής των Hoover, Weber, και Moses. Περιοχή αγοράς και υποδείγματα Losch, Palander, Hotelling, Συμπεριφορική θεωρία και επιλογή θέσης.
• Κατανομή των δραστηριοτήτων στο χώρο: Θεωρία κεντρικών τόπων και υποδείγματα Christaller και Losch, Αστικά συστήματα, Οικονομίες συγκέντρωσης, Υποδείγματα συγκέντρωσης δραστηριοτήτων, Διασπορά των δραστηριοτήτων και ο νόμος του Reilly.
• Θεωρία γαιοπροσόδου και χρήσεις γης: Κλασσική θεωρία γαιοπροσόδου (Ricardo, Von Thunen), Υποδείγματα αστικής γαιοπροσόδου και θεωρία γενικής ισορροπίας χρήσεων γης.
• Περιφερειακή εξειδίκευση και ανάλυση πολλαπλασιαστή: Υπόδειγμα βασικού τομέα, Κεϋνσιανός περιφερειακός πολλαπλασιαστής, Περιφερειακά υποδείγματα εισροών-εκροών.
• Περιφερειακή και διαπεριφερειακή ανάλυση της αγοράς εργασίας: Περιφερειακές αγορές εργασίας, Μισθοί και διαπεριφερειακή μετανάστευση, Εναλλακτικά υποδείγματα μετανάστευσης.
• Ποσοτικές μέθοδοι περιφερειακής ανάλυσης: Απλά στατιστικά μέτρα, Μέτρα διασποράς, Μέτρα χωρικής συγκέντρωσης και διαφοροποίησης.

Μαθησιακά αποτελέσματα

Με την ολοκλήρωση του μαθήματος οι φοιτητές θα είναι σε θέση να:

• παρουσιάζουν τις βασικές αρχές των υποδειγμάτων των Hoover, Weber, Moses, Palander και Hotelling,
• διακρίνουν τις διάφορες μεταξύ των υποδειγμάτων θέσης-παραγωγής,
• χρησιμοποιούν τα υποδείγματα θέσης-παραγωγής και την αρχή της διάμεσης τοποθεσίας για να προσδιορίσουν τη βέλτιστη θέση εγκατάστασης μέσα από συγκεκριμένα παραδείγματα,
• υπολογίζουν την περιοχή αγοράς των επιχειρήσεων μέσα από παραδείγματα,
• διατυπώνουν τους λόγους και τις προϋποθέσεις συγκέντρωσης και διασποράς των δραστηριοτήτων,
• παρουσιάζουν το νόμο του Reilly και να υπολογίζουν την ελκτική ικανότητα ενός σημείου,
• αναπτύσσουν γιατί η επιλογή θέσης εγκατάστασης μιας επιχείρησης μπορεί να διαφοροποιείται από αυτή των κλασικών υποδειγμάτων,
• παρουσιάζουν τις βασικές αρχές των θεωριών συγκέντρωσης: του Marshall, των πόλων ανάπτυξης, της θερμοκοιτίδας, του κύκλου ζωής, του Porter, και των νέων βιομηχανικών περιοχών,
• διακρίνουν τις διάφορες μεταξύ των παραπάνω θεωριών συγκέντρωσης,
• παρουσιάζουν τις βασικές αρχές των υποδειγμάτων κεντρικών τόπων των Christaller και Lösch,
• χρησιμοποιούν τα παραπάνω υποδείγματα για να υπολογίσουν τη διαμόρφωση κεντρικών τόπων μέσα από συγκεκριμένα παραδείγματα,
• περιγράφουν τον κανόνα τάξης-μεγέθους,
• διατυπώνουν το βασικό μηχανισμό της αγροτικής γαιοπροσόδου,
• προσδιορίζουν, βάσει της θεωρίας γαιοπροσόδου, τη χωρική κατανομή διαφορετικών κλάδων δραστηριοτήτων μέσα από συγκεκριμένα παραδείγματα,
• παρουσιάζουν τις βασικές αρχές των υποδειγμάτων του βασικού τομέα, του κεϊνσιανού περιφερειακού πολλαπλασιαστή και της περιφερειακής ανάλυσης εισροών-εκροών,
• προσδιορίζουν την εξειδίκευση μια περιφέρειας με χρήση των δεικτών τοπικής εξειδίκευσης,
• διατυπώνουν τις διαφορές μεταξύ εθνικού και περιφερειακού κεϊνσιανού πολλαπλασιαστή,
• χρησιμοποιούν το υπόδειγμα του κεϊνσιανού περιφερειακού πολλαπλασιαστή για να υπολογίσουν το παραγόμενο προϊόν σε ένα πολύπεριφερειακό σύστημα,
• παρουσιάσουν τις βασικές αρχές της νεοκλασικής και της κεϊνσιανής προσέγγισης στην ανάλυση αγοράς εργασίας.