Διάρκεια: 3 ώρες για 13 εβδομάδες [ECTS: 4]

Περίγραμμα του μαθήματος

Το μάθημα αποσκοπεί στην εξοικείωση του φοιτητή με το Δίκαιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Σημαντικά πεδία της οικονομικής δραστηριότητας ρυθμίζονται απευθείας από το Ευρωπαϊκό Δίκαιο ή με ευρωπαϊκές οδηγίες που ενσωματώνονται στην εθνική έννομη τάξη. Θα αναπτυχθούν η σχέση του Διεθνούς Δικαίου και του Συνταγματικού Δικαίου με το Ευρωπαϊκό Δίκαιο, τα είδη των κανόνων του Δικαίου της ΕΕ και η σημασία της εσωτερικής αγοράς και των θεμελιωδών δικαιωμάτων για το Δίκαιο της ΕΕ. Θα εξεταστούν, μέσα από παραδείγματα, μοντέρνα νομικά ζητήματα του ευρωπαϊκού δικαίου (οικονομικές ελευθερίες, ταμείο ανάκαμψης, δίκαιο ενέργειας, κοινωνικά δικαιώματα, δίκαιο προσωπικών δεδομένων, Βrexit και AUKUS).

Επιμέρους θεματικές ενότητες:

1. Το Διεθνές Δίκαιο και το Ευρωπαϊκό Δίκαιο. Το Συμβούλιο της Ευρώπης και η Ευρωπαϊκή Ένωση. Εθνικό δίκαιο, δίκαιο της ΕΕ, ΕΣΔΑ, διεθνές δίκαιο και πολυεπίπεδος Συνταγματισμός.
2. Η εσωτερική αγορά ως κεντρικό στοιχείο της φυσιογνωμίας της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
3. H Συνθήκη της Λισαβόνας. Πρωτογενές (ΣυνθΕΕ, ΣυνθΛΕΕ και ΧΘΔΕΕ) και παράγωγο (κανονισμοί, οδηγίες, αποφάσεις κ.α.) δίκαιο της ΕΕ.
4. Η αρχή της υπεροχής του Δικαίου της ΕΕ. Οι αρχές της άμεσης εφαρμογής και της αποτελεσματικότητας.
5. Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο. Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή.
6. Το Συμβούλιο των Υπουργών της ΕΕ. Η συνήθης νομοθετική διαδικασία της ΕΕ. Το Δικαστήριο της ΕΕ. Η σημασία της νομολογίας του ΔΕΕ.
7. Ecofin και το Eurogroup. Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα. Η νομισματική ένωση. Χρεόφρενο στο Δημοσιονομικό Σύμφωνο. Η νομική φυσιογνωμία των μνημονίων. Ταμείο ανάκαμψης: Νομικά ζητήματα.
8. Ο Χάρτης Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της ΕΕ. Γενική θεωρία θεμελιωδών δικαιωμάτων. Πεδίο εφαρμογής του ΧΘΔΕΕ.
9. Η ανθρώπινη αξιοπρέπεια. Η ζωή. Η υγεία.
10. Ο πυρήνας των θεμελιωδών δικαιωμάτων. Η αρχή της αναλογικότητας. Η απαγόρευση της καταχρηστικής άσκησης δικαιώματος.
11. Οι 4 οικονομικές ελευθερίες (ελευθερία κίνησης προσώπων, αγαθών, κεφαλαίων, υπηρεσιών). Το ευρωπαϊκό δίκαιο του ανταγωνισμού. Το ευρωπαϊκό δίκαιο της ενέργειας. Η τελωνειακή ένωση.
12. Τα οικονομικά δικαιώματα και τα κοινωνικά δικαιώματα. Συγκρούσεις θεμελιωδών δικαιωμάτων και οικονομικών ελευθεριών.
13. Η προστασία των προσωπικών δεδομένων στην ΕΕ. Ο GDPR. Brexit και AUKUS. Θεμελιώδη δικαιώματα, κράτος δικαίου, οικονομική κρίση και πανδημία. Το μέλλον της ΕΕ. ΕΕ και Δικαιοπολιτική.

Μαθησιακά αποτελέσματα

Με την επιτυχή ολοκλήρωση του μαθήματος οι φοιτητές θα είναι σε θέση:

• Να κατανοούν την σημασία του Δικαίου της ΕΕ που ρυθμίζει πολύ σημαντικά ζητήματα οικονομικής φύσης.
• Να γνωρίζουν την θεσμική αρχιτεκτονική και τους βασικούς πολιτικούς θεσμούς της ΕΕ, καθώς και τον τρόπο λειτουργίας τους στην πράξη.
• Να κατανοούν την λειτουργία των Οικονομικών Θεσμών της ΕΕ.
• Να κατανοούν την σημασία του Χάρτη Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της ΕΕ στην οικονομία, την πολιτική και την κοινωνία.
• Να εξοικειωθούν με μοντέρνα νομικά ζητήματα του Δικαίου της ΕΕ.